Vorige week sprak ik met Justus Bijlsma, een van de founders van Pure Africa. We hadden een mooi gesprek over een duidelijke missie hebben, impact willen maken en natuurlijk over koffie.

Laten we eerst kijken naar die (h)eerlijke koffie van Pure Africa, ze hebben er 5 in eigen assortiment. Allemaal met karakter. En …allemaal Afrikaanse koffies. Ze worden met de hand geplukt en zorgvuldig geselecteerd. Deze leveren ze aan consumenten en bedrijven, waar ze ook koffiemachines neerzetten en onderhouden.

Daarnaast hebben ze hun eigen blends van groene koffie. Door deze groene koffiebonen direct bij boeren in te kopen, weet jij als brander precies waar de koffie vandaan komt. Pure Africa bepaalt samen met de boeren een winstgevende prijs. Het uitgangspunt is hierbij een leefbaar inkomen. Een groothandel voor groene koffiebonen met een transparante keten dus.

De meest koffie komt uit Zuid-Amerika, jullie hebben specifiek gekozen voor Afrikaanse koffies. Wat maakt koffie uit Afrika zo anders?

“Het één is niet beter of slechter, maar de smaken zijn net weer een beetje anders. Afrikaanse koffies hebben eigenlijk als karaktereigenschap dat ze een beetje fruitiger en bloemiger zijn dan koffies uit andere delen van de wereld. Je zou kunnen zeggen: ze zijn iets iets frisser van smaak. Dat zorgt ervoor dat onze koffies - omdat die echt 100 procent uit Afrika komen - dat die over het algemeen ook wat zoetiger zijn dan veel andere koffies.”

Ik spreek nu met Justus, maar jullie zijn eigenlijk met 2 founders. Hoe zijn jullie dit avontuur begonnen?

“Ja dat klopt, Ando Tuininga is mede founder. Het mooie is, we zijn al vrienden sinds de basisschool. En na ons afstuderen en ons eerste baantje, hadden we het steeds vaker over hoe we een positieve impact konden maken in Afrika door te ondernemen.

Ando heeft een tijdje in Ethiopië gewoond en kwam daar ontzettend veel in aanraking met de issues die daar speelden. En uiteraard speelden die issues niet alleen in Ethiopië, maar in heel veel delen van Afrika.

We wilden heel graag de economische keten eerlijker maken en kwamen uiteindelijk uit bij koffie. In Oost-Afrika is koffie het belangrijkste exportproduct, wij zijn er hier dagelijks mee bezig en er wordt gewoon heel weinig betaald voor koffie.

In plaats van gewoon geld te lenen, wilden we dit doen door daar het ondernemerschap te stimuleren. Onze filosofie is, dat wanneer we het voor koffieboeren eenvoudiger maken om te ondernemen, er vanzelf groei ontstaat.”

Een van de manieren om die impact te maken te maken is door middel van microkredieten. Hoe gaat dat proces precies in zijn werk?

“Ja, van elke kilo verkochte koffie, zetten wij 1 euro opzij. Dit geld gaat eerst naar de Pure Africa Foundation en die leent dat geld uit aan de bank in Rwanda en Burundi tegen 0% rente. Vervolgens leent de bank dit weer aan de boeren - en dat zijn leningen van gemiddeld € 1000 - tegen 6% rente. En daar zit hem nou net het verschil. Want de gebruikelijke rente in Afrika zit zo'n beetje tussen de 20 en 40%.”

Ja op zo’n manier wordt het wel heel lastig gemaakt om te ondernemen voor de boeren daar.

“Inderdaad, want die boeren willen dan die lening zo snel mogelijk afbetalen, wat maakt dat ze dan al snel allemaal korte termijninvesteringen doen, zoals bijv. door het kopen van bestrijdingsmiddelen. En natuurlijk helpt dit wel eventjes. Maar wij willen ze juist stimuleren d.m.v. microkredieten mogelijk te maken tegen een lage rente, om lange termijninvesteringen te doen.

Bijv. door land of koffiebomen te kopen. Hierdoor neemt de totale productie toe en dit zorgt dan ook voor een duurzamer en hoger inkomen.

En daarbij stimuleren we ook om de koffieplantage klimaatbestendig te maken. We kopen bijvoorbeeld schaduwbomen. Dit zijn extra bomen die op de plantage zet, die zorgen - zoals je al vermoedde - voor schaduw, zodat de koffieboom zelf niet volop in de zon staat. Maar ze beschermen ook weer tegen harde regen. Doordat de koffieboom beschermd wordt, krijgt hij de kans om te gaan wortelen in de aarde en dit maakt de aarde weer sterker en zorgt ervoor dat de biodiversiteit toeneemt.”

Wie adviseert die boeren hierin? Want ik kan me voorstellen dat zo’n boer denkt: Ja leuk zo’n schaduwboom, maar dat gaat geen extra oogst opleveren. Gaan jullie zelf langs om ze advies te geven?

“Nee, we vliegen wel degelijk 2x per jaar naar Afrika om bijv. de koffieboeren en de koffie coöperaties te bezoeken, maar het adviseren van de boeren, daar hebben we agronomen (landbouwdeskundigen) voor. Wij werken samen met koffiecoöperaties en op zo’n coöperatie zit een management. Het management zorgt ervoor dat de agronomen de juiste informatie aan de boeren doorgeven.

Je moet het zo zien, in totaal hebben de koffiecoöperaties zo’n 12.000 leden, de boeren dus. Zij zijn eigenlijk gezamenlijk de eigenaar van de coöperatie. Het management werkt voor de boeren zij zijn als het ware de werkgever. De boeren hebben op hun beurt weer het management nodig, de meeste koffieboeren spreken of schrijven geen Engels. Dus ze hebben ook echt een professioneel bestuur nodig, om de kwaliteit van de koffie te kunnen waarborgen.”

Ook al zijn jullie een relatief klein bedrijf met een grote missie, zien jullie al dat jullie ook daadwerkelijk impact hebben gemaakt?

“Ja zeker!” vertelt Justus trots (en terecht!) “Het vermogen van de stichting is momenteel € 312.000. Maar leningen die zijn afgelost, worden ook weer opnieuw geïnvesteerd. Zo hebben we in totaal al voor € 460.000 aan leningen verstrekt. We zijn nu 11 jaar bezig met het bedrijf en alleen het laatste jaar al is er voor € 85.000 bijgekomen.”

Wow, wat goed! Waar komt die enorme groei zo vandaan?

“Een beetje een combinatie, denk ik. Ons bedrijf is zelf gegroeid, we verkopen nu meer koffie en gaan steeds vaker samenwerkingen aan in aanbestedingen met andere bedrijven. Ongeveer de helft van de omzet van het afgelopen jaar is afkomstig van deze aanbestedingen. We merken dat we daardoor echt een impact kunnen maken.

In deze samenwerkingen leveren we ruwe koffie, dus niet onze eigen koffiemerken, maar we importeren koffie volgens onze eigen filosofie. Dit houdt in dat we een eerlijke prijs betalen aan koffieboeren. Vervolgens dragen we de koffie over aan de branders. Zij nemen dan de praktische taken op zich, zoals de verpakking en distributie van de koffie.

Die eerlijke prijs, verschilt deze zo veel met de wereldmarktprijzen of misschien zelfs ook met de Fairtrade prijzen?

“Aanzienlijk meer zelfs. Waar er gelukkig bij Fairtrade al een stuk beter betaald wordt dan de wereldmarktprijs. Toch is het onze missie dat de boeren een goed leefbaar inkomen hebben. En zelfs met de Fairtrade prijzen is dat vaak nog steeds niet mogelijk. Vandaar dat wij nog een heel stuk erboven zitten.

En daar zit uiteraard ook de uitdaging. Het is lastiger om te concurreren met een product dat tegen een hoge prijs is ingekocht. Je moet net wat harder lopen en je best doen om mensen ervan te overtuigen dat ze koffieboeren ook echt helpen door een hogere prijs te betalen.”

Hoe wordt jullie hulp eigenlijk ontvangen? Zijn de mensen niet sceptisch, als in: ‘daar komen ze weer met hun Westerse arrogantie.’

“We worden niet altijd meteen positief ontvangen en ik begrijp dat ergens ook wel. Ze hebben al vaak meegemaakt dat er mensen komen met mooie beloftes en dat ze vervolgens niks meer horen.

Wat we niet wilden met Pure Africa, is dat we daar met geld en hulp komen, daar een schooltje bouwen en even gaan vertellen hoe het moet. Om vervolgens weer te vertrekken en de hele boel weer instort.

Wij willen echt dat op het moment dat het geld daar komt, dat zij bepalen wat ze ermee doen. Daarom lenen we het geld ook uit aan de coöperatie.”

Het interview loopt bijna ten einde, maar ik wil heel graag weten van Justus waar nou toch zijn drive vandaan komt?

“Op het moment dat ik naar Afrika reis, blijft me altijd 1 ding bij. En dat is dat ik het wel heel stuitend vind om te zien in wat voor een welvarend land wij leven, terwijl daar echt enorme armoede is. En dat wordt heus niet alleen maar veroorzaakt doordat wij hier in rijkdom leven. Maar dat heeft wel te maken met dat we hier altijd te weinig voor onze producten hebben betaald. En ik denk dat mijn drive toch voortkomt uit een rechtvaardigheidsgevoel, dat we op een eerlijke manier moeten samenwerken en dat we daar de hele keten bij betrekken.

Voor mij is het heel inspirerend en belangrijk dat ondernemers, meer hebben dan een drive om alleen maar geld te verdienen.”

Bekijk hier de koffies van Pure Africa.

Over de auteur
Debbie Huson is Content & Social Media specialist. Ze adviseert en helpt ondernemers met hun marketing-strategie en creëert content in de vorm van tekst, filmpjes, reels & stories. Voor Fête du Café schrijft Debbie blogs en thema pagina's.